ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ, ΜΕΣΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ & ΙΣΛΑΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Κανείς δεν προέβλεπε ότι μια εξέγερση στην Τυνησία θα οδηγούσε στην ανατροπή του καθεστώτος Μπεν Άλι. Η Τυνησία έχει το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα ανάμεσα στις μη πετρελαιοπαραγωγές αραβικές χώρες, ένα εκτεταμένο και αναπτυγμένο εκπαιδευτικό σύστημα, σημαντική τουριστική βιομηχανία και εμβάσματα μεταναστών. Επίσης το καθεστώς φαινόταν να έχει ένα πολύ οργανωμένο μηχανισμό καταστολής και πελατειακών σχέσεων που το καθιστούσε «θεματοφύλακα της σταθερότητας» στα μάτια της Δύσης. Τελικά όμως, και αυτό είναι το πρώτο μεγάλο δίδαγμα για τον αραβικό κόσμο, ο αραβικός εθνικισμός του 1970 και 1980, το κρατικό σύστημα πατρωνίας και πελατείας και οι υπηρεσίες ασφαλείας δεν είναι αρκετά για να διατηρήσουν την κοινωνική σταθερότητα. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν το 60% των νέων σε όλο τον αραβικό κόσμο (55% του τυνησιακού πληθυσμού είναι ηλικίας κάτω των 25 ετών) θεωρούν ότι οι προοπτικές επαγγελματικής και κοινωνικής ανέλιξης στην πατρίδα τους είναι απελπιστικά περιορισμένες. Η εύστοχη λοιπόν ερώτηση δεν είναι το που θα γίνει η νέα εξέγερση αλλά αν είναι σώφρον για τη Δύση, και την Ευρώπη ειδικότερα, να συνεχίσει μια πολιτική στήριξης τέτοιων καθεστώτων προς χάριν μιας αβέβαιης, όπως αποδεικνύεται, σταθερότητας.

Καθώς το 2010 αποχαιρέτησε τη Μέση Ανατολή, έχουν ήδη αρχίσει να την αποχαιρετούν και μακρόβιες ηγεσίες σε δύο από τις πιο σημαντικές χώρες της περιοχής. Τόσο στην Αίγυπτο όσο και στη Σαουδική Αραβία λόγω κυρίως της κλονισμένης υγείας και της προχωρημένης ηλικίας των ηγετών και όχι κάποιας σημαντικής κοινωνικής πίεσης, οι κρατούσες ελίτ βρίσκονται σε μακρά διαδικασία επιλογής διαδόχων.

Σε μία αναζήτηση της περιοχής του πλανήτη με την πλέον ήρεμη πολιτική παράδοση και πρακτική, την πιο ακμάζουσα οικονομική δραστηριότητα ή την περισσότερο βαρύνουσα γεωπολιτική σημασία, σίγουρα η περιοχή του Maghreb δε θα καταλάμβανε κάποια από τις πρώτες θέσεις. Γεγονός είναι ότι η περιοχή αυτή, τουλάχιστον όσον αφορά αυτά τα κριτή- ρια, μονάχα τις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής μπορεί συνολικά να υπερκεράσει. Παρ' όλα αυτά όμως, το Maghreb επανήλθε το τελευταίο διάστημα στην επικαιρότητα λόγω των βίαιων διαδηλώσεων στην Τυνησία και την Αλγερία.

Είναι ίσως πρόωρο να προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τις πιθανές στρατηγικές επιπτώσεις της αιματηρής ισραηλινής επιδρομής στη νηοπομπή Free Gaza. Παρά τον αποτροπιασμό που η πράξη αυτή εγείρειως κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου αλλά και ως προσβολή κάθε έννοιας ηθικής στις σχέσεις μεταξύ κρατών, δεν είναι σίγουροαν τοτραγικόαυτόπεριστατικόαποτελεί έναακόμη επεισόδιοστημακράιστορία της αραβο-ισραηλινής διαμάχης ή αν σηματοδοτεί μια καμπή για τις σχέσεις του Ισραήλ με τον υπόλοιπο κόσμο. Πιθανότατα να ισχύειτο πρώτο, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ορισμένους παράγοντες.