As the battle for Bani Walid continues unabated, major questions remain about what the next day of the L ibyan war will look like, not only in the Maghreb but also in a wider regional and international level. As the rebels are still sweeping the country for the last supporters of the regime and the Qadh?fi family, the Sahel is boiling, the Syrian regime staunchly refuses any concession to the protesters and in Yemen a new wave of manifestations has been met with more repression. At the other side of the Mediterranean, the E U has got the hands full into the debt crisis of its poorest members, while China and the US are coping with their own controversies and internal issues respectively.

Ζούμε σήμερα σε ένα μεταψυχροπολεμικό κόσμο – μια νέα τάξη πραγμάτων – ο οποίος δεν είναι πλέον δυνατόν να προσεγγίζεται απλά με έννοιες διακρατικών σχέσεων ή αντιπαράθεσης υπερδυνάμεων. Η Μέση Ανατολή έχει αποκτήσει μια δική της ιδιαίτερη δυναμική. Η δυναμική αυτή δεν έχει σύνορα – τουλάχιστον όπως τα γνωρίζαμε τον 20ο αιώνα. Θα μπορούσαμε να την αντιπαραβάλουμε με τα εθνικιστικά κινήματα του 19ου αιώνα (1815-1878). Οι δυνάμεις και οι παίκτες της Μέσης Ανατολής προσπαθούν να οριοθετήσουν το ζωτικό τους χώρο, ένα χώρο απαγκιστρωμένο από τους περιορισμούς και τα σύνορα που έθεσαν οι τότε μεγάλες δυνάμεις. Ακριβώς όπως συνέβη το 19ο αιώνα, μετά το συνέδριο της Βιέννης του 1815 και την ίδρυση της Ιεράς Συμμαχίας (με μέλη τότε τη Μεγάλη Βρετανία, τη Ρωσία και την Αυστρία). Ωστόσο, μέχρι στιγμής, οι ομοιότητες με αυτήν την περίοδο της ευρωπαϊκής ιστορίας σταματούν εδώ. Κάθε προσπάθεια περαιτέρω ανάλυσης συναντά την ακόμη νέα και πρόσκαιρη κατάσταση πραγμάτων καθώς και τον εφήμερο χαρακτήρα της. Υπό το πρίσμα των τωρινών συνθηκών, ο καλύτερος τρόπος μελέτης της αποτελεί η ανάλυση των παραγόντων και μεταβλητών που παράγουν τα ερείσματα στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή. Κράτη και συμφέροντα προφανώς εμπλέκονται άμεσα, εντούτοις, η ιστορία, οι παίκτες και τα διάφορα διακυβεύματα δεν περιορίζονται σε αυτά.

Σε μία αναζήτηση της περιοχής του πλανήτη με την πλέον ήρεμη πολιτική παράδοση και πρακτική, την πιο ακμάζουσα οικονομική δραστηριότητα ή την περισσότερο βαρύνουσα γεωπολιτική σημασία, σίγουρα η περιοχή του Maghreb δε θα καταλάμβανε κάποια από τις πρώτες θέσεις. Γεγονός είναι ότι η περιοχή αυτή, τουλάχιστον όσον αφορά αυτά τα κριτή- ρια, μονάχα τις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής μπορεί συνολικά να υπερκεράσει. Παρ' όλα αυτά όμως, το Maghreb επανήλθε το τελευταίο διάστημα στην επικαιρότητα λόγω των βίαιων διαδηλώσεων στην Τυνησία και την Αλγερία.