ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ, ΜΕΣΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ & ΙΣΛΑΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

  • Ελληνικά
  • English
  • Αρχική
  • Σχετικά
    • ΚΕΜΜΙΣ
    • Η Ομάδα
  • Εκδόσεις
    • Επίκαιρη Ανάλυση
    • Middle East Bulletin
    • Κείμενα Ανάλυσης
    • Γνώμες
    • Βιβλιοκριτικές
    • Συνεντεύξεις
    • Kurdish Report
    • Turkey Report
    • Society and Culture Review
    • Εκθέσεις CRPME
  • Πηγές
  • Πολυμέσα
  • Εκδηλώσεις
  • Ανακοινώσεις
  • Επικοινωνία

  • Επίκαιρη Ανάλυση
  • Middle East Bulletin
  • Κείμενα Ανάλυσης
  • Γνώμες
  • Βιβλιοκριτικές
  • Συνεντεύξεις
  • Kurdish Report
  • Turkey Report
  • Society and Culture Review
  • Εκθέσεις CRPME

Εγγραφή

captcha 

*Σημειώνεται ότι τα άρθρα δημοσιεύονται είτε στα ελληνικά είτε στα αγγλικά και δεν μεταφράζονται.

*Καμία προσωπική σας πληροφορία δε χρησιμοποιείται για λόγους πέραν από την ενημέρωσή σας σχετικά με τις εκδόσεις του ΚΕΜΜΙΣ.

Διατηρείτε πάντα το δικαίωμα να απεγγραφείτε από το newletter μας οποιαδήποτε στιγμή θέλετε.

  • Αρχική
  • Εκδόσεις
  • Επίκαιρη Ανάλυση
  • Middle East Flashpoints
  • Αλλαγές στους “θρόνους” του Καϊρου και της Ριάντ
Κυριακή, 23 Ιανουαρίου 2011 02:00

Αλλαγές στους “θρόνους” του Καϊρου και της Ριάντ

Γράφτηκε από τον Sotiris Roussos
  • μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Εκτύπωση
  • E-mail
Twitter
Καθώς το 2010 αποχαιρέτησε τη Μέση Ανατολή, έχουν ήδη αρχίσει να την αποχαιρετούν και μακρόβιες ηγεσίες σε δύο από τις πιο σημαντικές χώρες της περιοχής. Τόσο στην Αίγυπτο όσο και στη Σαουδική Αραβία λόγω κυρίως της κλονισμένης υγείας και της προχωρημένης ηλικίας των ηγετών και όχι κάποιας σημαντικής κοινωνικής πίεσης, οι κρατούσες ελίτ βρίσκονται σε μακρά διαδικασία επιλογής διαδόχων.

Δείτε την Επίκαιρη Ανάλυση σε μορφή pdf

 


Στην περίπτωση της Αιγύπτου ο πρόεδρος Μπουμπάρακ αποτελεί τον μακροβιότερο εν ζωή ηγέτη της Μέσης Ανατολής, συμπληρώντας σχεδόν τριακονταετία αρχηγίας της μεγαλύτερης σε κύρος αραβικής χώρας. Ο Μουμπάρακ κατάφερε να διατηρήσει την ψυχρή ειρήνη με το Ισραήλ, να ισορροπήσει τη σχέση του με τα υπόλοιπα αραβικά κράτη, να επιβιώσει της ανάπτυξης του εξτρεμιστικού πολιτικού Ισλάμ στη δεκαετία του 1990, να αποφύγει εκρηκτική αύξηση των ήδη μεγάλων κοινωνικών ανισοτήτων και να παίξει έναν εξισορροπητικό ρόλο ανάμεσα στις ΗΠΑ και τα αραβικά ισλαμικά κράτη μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Την τελευταία όμως πενταετία η Αίγυπτος χάνει σταθερά έδαφος απέναντι σε μη αραβικές δυνάμεις που διεισδύουν στις αραβικές ισορροπίες, το Ιράν και την Τουρκία. Χάνει επίσης την επιρροή της απέναντι σε μη κρατικούς δρώντες όπως η ισλαμιστική Χαμάς, με αποτέλεσμα τη μείωση της αποτελεσματικότητας της ως μεσολαβητή στην αραβο-ισραηλινή διαμάχη.


Οι τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές δεν έγιναν βέβαια για να λύσουν το ζήτημα της διαδοχής του Χόσνι Μουμπάρακ. Τουναντίον, ο περιοριστικός χαρακτήρας τους υποχρέωσε τόσο τους ισλαμιστές Αδελφούς Μουσουλμάνους όσο και τους μεταρρυθμιστές του πρώην επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Μοχάμεντ Ελ-Μπαραντέι σε αποχή από την εκλογική διαδικασία. Η άρχουσα πολιτικο-στρατιωτική ελίτ ήθελε με αυτόν τον τρόπο να δηλώσει ότι η όποια διαδοχή, αλλαγή  ή ακόμη και μεταρρύθμιση αποτελεί αποκλειστικό της προνόμιο, το οποίο δεν προτίθεται να μοιραστεί με κανέναν. Το τουρκικό προηγούμενο, φοβίζει (τηρουμένων των αναλογιών) την ελίτ αυτή, η οποία έχει συνδεθεί και με τεράστια οικονομικά συμφέροντα στην χώρα. Οι αιτιάσεις από υψηλά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος εναντίον σοβαρών εκλογικών παρατυπιών σχετίζονται με εσωτερικούς διαγκωνισμούς παρά με την αμφισβήτηση του μονοπωλίου της πολιτικο-στρατιωτικής ελίτ στον καθορισμό των εξελίξεων. Η τελευταία πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση εναντίον των Κοπτών δεν έχει σχέση με τον κύριο κορμό της ισλαμιστικής αντιπολίτευσης ούτε μπορεί να αποδοθεί σε κρατικές συνωμοσίες. Εντούτοις είναι φυσικό να επιτείνει την κατάσταση ανασφάλειας και να ενδυναμώνει τα πιο σκληρά στοιχεία του καθεστώτος, αναδεικνύοντας τα σε εγγυητές της διάσωσης της χώρας από το χάος.

 
Έχει γίνει πολύς λόγος για μια ακόμη «μη εστεμμένη» διαδοχή από τον υιό του Αιγύπτιου ηγέτη, Γκαμάλ Μουμπάρακ, ακολουθώντας το παράδειγμα των Άσαντ της Συρίας. Η εκδοχή αυτή δε φαίνεται να υλοποιείται άμεσα. Η γενιά των υπέργηρων στρατιωτικών που σφυρηλατήθηκε στα άγρια χρόνια των πολέμων και των αναταραχών, έχει μια έμφυτη καχυποψία για τον έντονα μεταρρυθμιστικό λόγο του Γκαμάλ. Ο πιθανότερος διάδοχος από την παλαιά φρουρά θα  ήταν ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών και στενός σύμβουλος του Αιγύπτιου προέδρου, Ομάρ Σουλεϊμάν, αν δεν ήταν προχωρημένης σχετικά ηλικίας και με προβλήματα υγείας. Αυτό τον καθιστά μάλλον «γέφυρα» για την έλευση του Γκαμάλ Μουμπάρακ παρά πραγματική λύση διαδοχής. Η φιλολογία περί άλλων λύσεων διαδοχής συνεχίζεται με ονόματα όπως του υπουργού αερομεταφορών, Άχμεντ Σάφικ, επίσης στενού συνεργάτη του προέδρου, και αναμένεται να συνεχιστεί. Το ερώτημα όμως θα παραμείνει: η διαδοχή θα σημάνει και μεταρρύθμιση; Η Αίγυπτος δεν είναι Ιράν ούτε Τουρκία, οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις, μετά τον Νάσερ, γίνονται εκ των άνω και όχι από εξεγέρσεις ή πολιτικές ανατροπές. H τυνησιακή έκρηξη αν και ισχυρή ως σύμβολο κινητοποίησης, δεν φαίνεται προς το παρόν να υιοθετείται από τις βασικές δυνάμεις της αιγυπτιακής αντιπολίτευσης (ισλαμιστικής και μη). Πάντως είναι βέβαιο πως όσο παραμένει αυτή η αβεβαιότητα η Αίγυπτος δεν θα μπορεί να παίζει τον ηγετικό ρόλο της στην περιοχή με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην περιφερειακή ισορροπία.


Στη Σαουδική Αραβία από την άλλη πλευρά, η μετάβαση του μονάρχη,  Αμπντάλλα μπιν Αμπντέλ-Αζίζ στις ΗΠΑ για θεραπεία σοβαρής νόσου, έφερε ξανά στο προσκήνιο την υποβόσκουσα διαμάχη για τη διαδοχή στον σαουδαραβικό θρόνο. Εδώ τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα και πολλές φορές ιδιαιτέρως κεκαλυμμένα. Για τις εσωτερικές ισορροπίες και ανταγωνισμούς γύρω από τον πολύφερνο σαουδαραβικό θρόνο λέγεται πως «όσοι μιλούν δεν γνωρίζουν και όσοι γνωρίζουν δεν μιλούν».  Η επίσης προβληματική υγεία του διαδόχου-πρίγκιπα Σουλτάν μπιν Αμπντέλ Αζίζ κάνουν ακόμη πιο περίπλοκη τη διαδοχή. Κάποιοι αναλυτές βλέπουν μια γενεαλογική και μια πολιτική διαφορά. Η πρώτη αφορά τον ανταγωνισμό μεταξύ των υιών του (εκλιπόντος από το 1953) βασιλιά Αμπντέλ-Αζίζ Ιμπν Σαούντ (ο επίσης εκλιπών βασιλιάς Φάχντ, ο νυν βασιλιάς, ο πρίγκιπας Σουλτάν και ο πρίγκιπας Νάγεφ) και των εγγονών του. Η δεύτερη διαφορά αφορά το εσωτερικό του κύκλου της παλαιότερης γενιάς με τον βασιλιά Αμπντάλλα να θεωρείται εκφραστής μιας μετριοπαθούς μεταρρυθμιστικής γραμμής, τον πρίγκιπα Νάγιεφ μιας σκληρής, συντηρητικής γραμμής και τον πρίγκιπα Σουλτάν να εκφράζει τις απόψεις των υπηρεσιών ασφαλείας.


Αυτές βέβαια οι ομαδοποιήσεις είναι εντελώς σχηματικές μιας και οι ενδο-σαουδαραβικές συμμαχίες περιλαμβάνουν ένα περίπλοκο σύστημα δοσοληψιών και συμβιβασμών μεταξύ των χιλιάδων μελών της βασιλικής οικογένειας, των θρησκευτικών αρχηγών και των αρχηγών των φυλών. Εκείνο όμως που αναμένεται είναι η μείωση των διεθνών και κυρίως των περιφερειακών πρωτοβουλιών του σαουδαραβικού βασιλείου με αρνητικές συνέπειες στην σταθερότητα του Λιβάνου, του Ιράκ. Η συνεννόηση της Σαουδικής Αραβίας με τη Συρία στην πρώτη περίπτωση και τις σουνιτικές δυνάμεις στη δεύτερη αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας. Ήδη η αποχώρηση του βασιλείου από τις διαπραγματεύσεις για τον Λίβανο αποτέλεσαν ισχυρό πλήγμα στην προσπάθεια για ομαλότητα στην χώρα, μετά την πτώση της κυβέρνησης.

 
Δεν πρέπει να ξεχνάμε το μεγάλο πρόβλημα που θα αποτελεί μια Σαουδική Αραβία σε αβέβαιη διαδικασία διαδοχής σε περίπτωση στρατιωτικής επέμβασης εναντίον του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Τέλος, ο σημαντικός ρόλος του βασιλείου στις εξελίξεις στο Σουδάν και την γειτονική Υεμένη στην αντιμετώπιση των τζιχαντικών οργανώσεων τύπου αλ-Κάιντα σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, και βέβαια στη ρύθμιση της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας ενδέχεται να μειωθεί αναμένοντας, μάλλον για αρκετό ακόμη διάστημα, τον νέο, ισχυρό μονάρχη.

Ετικέτες
  • Egypt
  • Saudi Arabia
  • Political Islam
  • elections
  • Αίγυπτος
  • Σαουδική Αραβία
  • Πολιτικό Ισλάμ
  • εκλογές
Sotiris Roussos

Σωτήρης Ρούσσος

Αναπληρωτής Καθηγητής με αντικείμενο «Διεθνείς Σχέσεις και Θρησκεία στη Μέση Ανατολή» στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών (ΚΕΜΜΙΣ) στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Έχει επίσης διδάξει "Διεθνείς Σχέσεις στη Μ. Ανατολή και τον Τρίτο Κόσμο" στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.Διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος την περίοδο 2008-2011. Την περίοδο 1997-2003 ήταν Εμπειρογνώμονας για τη Μέση Ανατολή στο Υπουργείο Εξωτερικών. Διετέλεσε μέλος των Task Force for Water Issues and the Palestinian Refugees του Ειδικού Απεσταλμένου της Ε. Ε. για τη Μέση Ανατολή και της Άτυπης Διεθνούς Ομάδας για την Ιερουσαλήμ. Την περίοδο 1997-1999 ήταν βασικό στέλεχος στην ομάδα οργάνωσης της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας “Συναντήσεις των Αθηνών” μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών πολιτικών προσωπικοτήτων. Το 2009 ορίστηκε Εκπρόσωπος της Προεδρίας του ΟΑΣΕ για τους Μεσογειακού Εταίρους. Το 2012 διετέλεσε Visiting Scholar στο University of California, Santa Barbara (UCSB). Έχει συγγράψει βιβλία και άρθρα για την περιφερειακή ασφάλεια στη Μέση Ανατολή, το πολιτικό Ισλάμ και τους χριστιανούς στην Μέση Ανατολή.

Πατήστε εδώ για να δείτε το πλήρες βιογραφικό & τη λίστα των άρθρων του συγγραφέα

 

επιστροφή στην κορυφή
  • logo with shadow

Το Κέντρο Μεσογειακών,Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών φιλοξενεί πληθώρα διαφορετικών απόψεων στα πλαίσια του ελεύθερου ακαδημαϊκού διαλόγου. Οι απόψεις αυτές δεν αντανακλούν υποχρεωτικά τις απόψεις του Κέντρου. Η χρήση και αναπαραγωγή οπτικοακουστικού υλικού για τις ανάγκες της ιστοσελίδας του ΚΕΜΜΙΣ γίνεται για ενημερωτικούς, ακαδημαϊκούς και μη κερδοσκοπικούς σκοπούς κατά τα προβλεπόμενα του Νόμου 2121/1993 (ΦΕΚ Α' 25/4-3-1993) περί της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και του άρ.8 του Νόμου 2557/1997 (ΦΕΚ Α' 271/1997).

Copyright © Copyright © 2016-17 CEMMIS 2021 All rights reserved. Custom Design by Youjoomla.com