Ζούμε σήμερα σε ένα μεταψυχροπολεμικό κόσμο – μια νέα τάξη πραγμάτων – ο οποίος δεν είναι πλέον δυνατόν να προσεγγίζεται απλά με έννοιες διακρατικών σχέσεων ή αντιπαράθεσης υπερδυνάμεων. Η Μέση Ανατολή έχει αποκτήσει μια δική της ιδιαίτερη δυναμική. Η δυναμική αυτή δεν έχει σύνορα – τουλάχιστον όπως τα γνωρίζαμε τον 20ο αιώνα. Θα μπορούσαμε να την αντιπαραβάλουμε με τα εθνικιστικά κινήματα του 19ου αιώνα (1815-1878). Οι δυνάμεις και οι παίκτες της Μέσης Ανατολής προσπαθούν να οριοθετήσουν το ζωτικό τους χώρο, ένα χώρο απαγκιστρωμένο από τους περιορισμούς και τα σύνορα που έθεσαν οι τότε μεγάλες δυνάμεις. Ακριβώς όπως συνέβη το 19ο αιώνα, μετά το συνέδριο της Βιέννης του 1815 και την ίδρυση της Ιεράς Συμμαχίας (με μέλη τότε τη Μεγάλη Βρετανία, τη Ρωσία και την Αυστρία). Ωστόσο, μέχρι στιγμής, οι ομοιότητες με αυτήν την περίοδο της ευρωπαϊκής ιστορίας σταματούν εδώ. Κάθε προσπάθεια περαιτέρω ανάλυσης συναντά την ακόμη νέα και πρόσκαιρη κατάσταση πραγμάτων καθώς και τον εφήμερο χαρακτήρα της. Υπό το πρίσμα των τωρινών συνθηκών, ο καλύτερος τρόπος μελέτης της αποτελεί η ανάλυση των παραγόντων και μεταβλητών που παράγουν τα ερείσματα στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή. Κράτη και συμφέροντα προφανώς εμπλέκονται άμεσα, εντούτοις, η ιστορία, οι παίκτες και τα διάφορα διακυβεύματα δεν περιορίζονται σε αυτά.

Από το 1949 ώς το 1970 η Συρία ήταν ίσως η πιο ασταθής χώρα στον κόσμο. Ισχνά κοινοβουλευτικά διαλείμματα παρεμβάλλονταν ανάμεσα σε συνεχή στρατιωτικά πραξικοπήματα, περίπου ένα κάθε χρόνο. Μια χώρα μωσαϊκό εθνοθρησκευτικών ομάδων: Άραβες σουνίτες μουσουλμάνοι (περισσότεροι από το 50%), αλαουίτες (κλάδος των σιιτών μουσουλμάνων με πολλά στοιχεία όμως συγκρητισμού, περίπου 10%), χριστιανοί (ορθόδοξοι, Συροχαλδαίοι, καθολικοί, 10% του πληθυσμού), Κούρδοι (οι περισσότεροι σουνίτες μουσουλμάνοι, επίσης 10%), Δρούζοι και Αρμένιοι. Η ανάπτυξη του συριακού αραβικού εθνικισμού μονοπωλήθηκε στα χρόνια του μεσοπολέμου από τη σουνιτική μεγάλη γαιοκτημονική τάξη και λιγότερο από χριστιανούς ριζοσπάστες διανοούμενους. Η άνοδος του παναραβικού κινήματος Μπάαθ ήρθε κυρίως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο ως αντίδραση μεσαίων στρωμάτων (επιστημόνων, επαγγελματιών και μετέπειτα στρατιωτικών) στη γαιοκτημονική πολιτική κυριαρχία και στην αδυναμία της να αντιπαρατεθεί στο Ισραήλ στον πόλεμο του 1948.

Εν αντιθέσει με τις προηγηθείσες εξεγέρσεις (με μερική εξαίρεση αυτή της Λιβύης), που περιορίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στο εσωτερικό των χωρών, η εξέγερση στη Συρία διαχειρίζεται την τύχη ευρύτερων περιφερειακών σχέσεων και ως εκ τούτου προσελκύει δρώντες, που ευελπιστούν να διαμορφώσουν την κατάσταση ή είναι παθητικοί αποδέκτες της.

Οι εκλογές στο Ιράν δεν έδειχναν, παρά το ιδιαίτερο σφρίγος και τη ζωντάνια της προεκλογικής περιόδου, ότι θα κατέληγαν σε τόσο δραματικές εξελίξεις. Η αποχώρηση του Χαταμί από την εκλογική μάχη αποδραματοποίησε σε μεγάλο βαθμό την αναμέτρηση αλλά δεν μείωσε τη σημασία του διακυβεύματος. Ποιο ήταν και ποιο είναι αυτό το διακύβευμα. Γιατί έχουμε αυτό το ξέσπασμα και τις τεράστιες διαδηλώσεις; Σε τι διαφέρουν από το φοιτητικό ξέσπασμα του 1999 και του 2003;

Στις 30 και 31 Μαρτίου του 2009 πραγματοποιήθηκε η σύνοδος του Αραβικού Συνδέσμου στηΝτόχα, στο Κατάρ. Το ζήτημα το οποίο κυριάρχησε στην ατζέντα της συνόδου είναι η συσπείρωση των αραβικών κρατών, ώστε να ξεπεραστεί η πόλωση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των δύο αραβικών στρατοπέδων κατά τις ισραηλινές επιδρομές στη Γάζα το Δεκέμβριο του 2008.

Η καταστροφική και τραγική επιχείρηση του ισραηλινού στρατού στη Γάζα ανέδειξε μια προϊούσα παράδοξη και ιδεολογικά αντιφατική όσμωση της Αριστεράς στην Ευρώπη και στη χώρα μας με τα ρεύματα του ακραίου πολιτικού Ισλάμ στη Μέση Ανατολή αλλά και αλλού. Οι εκδηλώσεις αυτής της όσμωσης μπορούν να αναζητηθούν σε πολλά σημεία και περιστάσεις

?Ολοι οι πόλεμοι πρέπει να τελειώνουν? είναι ο τίτλος ενός σημαντικού βιβλίου του Φρεντ Ικλέ, πρώην αξιωματούχου του Πενταγώνου και στρατηγικού αναλυτή. Στη Μέση Ανατολή ο Μπάρακ Ομπάμα πρέπει να τελειώσει δύο πολέμους, να μην αρχίσει έναν τρίτο και να κάνει μια ειρήνη. Αν θέλαμε να δούμε όλα αυτά με το πρίσμα των αμερικανικών προτεραιοτήτων, θα πρέπει να τελειώσει ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, να μη γίνει σύγκρουση με το Ιράν, να συντελεστεί η ομαλή αποχώρηση από το Ιράκ και να επιτευχθεί ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και των εναπομεινάντων Αράβων ?αντιπάλων? Παλαιστινίων και Σύρων. Μοιάζει ακατόρθωτο εγχείρημα.

Ο Υπουργός Εξωτερικών του Μπαχρέιν Sheikh Khaled σε συνέντευξή του, την 1η Οκτωβρίου στην εφημερίδα al-Hayat, πρότεινε τη δημιουργία μόνιμου περιφερειακού φόρουμ στη Μέση Ανατολή που θα περιλαμβάνει όλα τα Αραβικά κράτη καθώς και την Τουρκία, το Ιράν και το Ισραήλ. Η πρόταση του Υπουργού ήρθε να επιβεβαιώσει προηγούμενη δήλωσή του σε λόγο που εκφώνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο σε συνάντηση των μελών της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών

In Iran in World Politics, Arshin Adib-Moghaddam proposes new ways to study Iran in a critical perspective. The book aims to present different possible theories that interpret Iran's image in world politics. Adib-Moghaddam's approach is to analyse instances of Iran's political image since the revolution.

Η κρίση στη Συρία αποτελεί από τη μία πλευρά μέρος της καθυστερημένης ένταξης της περιοχής στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και από την άλλη το τέλος του νεωτερικού πολιτικού-ιδεολογικού προγράμματος του αραβικού εθνικισμού. Ο ανταγωνισμός για την περιφερειακή ηγεμονία συμπλέκεται με προ-νεωτερικές συγκρούσεις δημιουργώντας ένα πολύ προβληματικό γεωπολιτικό σκηνικό.